AMAÇ: Hastane Öncesi Acil Bakımda Pupil Muayenesi konusunda bilgi ve beceri kazanmakİçindekiler:- Pupil mauyenesi
- PERLA skalası
- Pupil muanesi nasıl yapılır?
AMAÇ: Hastane Öncesi Acil Bakımda Pupil Muayenesi konusunda bilgi ve beceri kazanmak
İçindekiler:
- Pupil mauyenesi
- PERLA skalası
- Pupil muanesi nasıl yapılır?
Pupil Muayenesi
Hastane öncesi acil bakımda pupil muayenesi, pupillerin ışığa karşı gösterdiği tepki, boyutları gibi farklı parametrelerin kontrol edildiği bir nörolojik muayene yöntemidir. Pupil değerlendirmesi yaptığımızda hastanın nörolojik olarak değerlendirme imkanının yanında hastane öncesi acil bakımda görev alan paramedik ve acil tıp teknisyenlerine bir intoksikasyon ya da opioid alımı vakası olabileceği ile ilgili ipucu vermektedir.
Pupil muayenesine geçmeden önce öncelikle normal koşullarda pupil boyutları hakkında bilgi sahibi olmamız gerekir. Normal koşullarda pupiller; yuvarlaktır, ışığa reaksiyon verir, birbiri ile uyumludur ve izokoriktir. Pupillerdeki değişikler, çoğu zaman beyin sapında hasar olduğunun göstergesidir. Değerlendirme sırasında öncelikle pupil birbiriyle karşılaştırılır. Pupiller eşit büyüklükte yani izokorik olmalıdır. Pupil büyüklüklerinde 1mm'den daha fazla farklılık olması anizokori olarak tanımlanır.
Pupillerin çevresi yuvarlak ve düz çeperli olmalıdır. Bazı durumlarda, travmaların ve hastalıkların etkisi ile pupiller farklı şekillerde karşımıza çıkabilir. Bu şekilleri ve karşılaşabileceğimiz durumları sıralayalım.
Oval Pupil: İntrakranial hipertansiyonda karşımıza çıkabilir.
Anahtar deliği görünümlü pupil: Katarakt operasyonları sonrası oluşabilir. Aynı zamanda bu durumda, pupilin ışığa reaksiyonu azalmıştır.
Düzensiz şekilli pupil: Travmatik göz yaralanmalarında karşımıza çıkabilir.
Pupillerin çap büyüklüğünün değerlendirilmesi sırasında 1mm ile 8mm arasında büyüklük değerlendirmeleri kullanılır. Normal bir pupilin çapı 3-5 mm arasındadır. Pupil çapının 3mm'nin altında olması miyozis (pupillerin küçülmesi) olarak değerlendirilir. 5mm'nin üstünde olması da midriazis (pupillerin büyümesi) olarak değerlendirilir. 1mm ve daha küçük çaptaki pupil "pinpoit pupil" gözün renkli kısmı kadar genişlemiş pupilde fix dilate pupil olarak değerlendirilir. Pinpoit pupil, toplu iğne başı büyüklüğünde pupil olarakda adlandırılır. Opiat (morfin ve türevleri) aşırı dozda kullanımında ve merkezi sinir sistemi hastalığı olanlarda karşımıza çıkabilir. Dilate pupil, şuur kaybında ve kardiak arresten 30 saniye kadar sonra ortaya çıkar. Hastane öncesinde uyuşturucu kullanmış olması, bu durumu değiştirir. Exitusda pupiller fix dilatedir ve ışığa reaksiyon yoktur.
Pupillalar ışığa maruz kaldıklarında daralır, karanlık ortamlarda ise genişler. Hastane öncesi veya klinik pratikte kullanılan "PERLA" kelimelerinin akronimiyle oluşturulmuş bir skala ile göz bebeklerinin değerlendirilmesinde yardımcı olur.
P (Pupils) :Pupiller
E (Equal) : Eşit
R (Round): Yuvarlak
L (Light) : Işığa
A (Accommodation) : uyum sağlıyor demektir.
Pupil muayenesi sonucunda normal diyebilmemiz için loş ortamda pupillerin eşit, ışığa karşı refleks veren reaktif ve normal boyutta olması gerekmektedir.
Peki hastane öncesi acil bakımda pupil muayenesi nasıl yapılır?
- Öncelikle loş bir ortamda olunmalıdır. Sadece pupiller değil orbita da kontrol edilmelidir. Göz çevresinde oluşmuş rakun-eyes kafa travması, kibas (+) - kanama bulgusudur.
- Pupillerin ışığa refleksi gözlenmelidir. Işık kaynağıyla temas olduğunda küçülmeli, temas kesildiğinde ise eski halini almalıdır.
- Pupiller miyozis; küçük, midriazis; büyük ya da fix dilate genişlemiş olmamalıdır.
- Pupiller izokorik, yani eşit olmalıdır. Anizokori; pupillerin eşit olmaması durumu SVO(kanama, kibas) göstergesidir.
- Pupillerin pinpoint; toplu iğne başı kadar olmamalıdır. Bu da opiyat alımı, kanama ya da organofosfat zehirlenmesi ihtimalini göstermektedir.
- Pupiller tek bir yöne doğru kaymışssa kanama bulgusu olabilir.
- Nistagmus; pupillerin istemsiz hareketleri varsa MSS(Merkezi Sinir Sistemi) hastalıkları, alkol ya da opiyat alımı düşünülebilir.
