Sıcak Krampları ve Tedavisi

AMAÇ: Hastane öncesi acil bakımda Çevresel Acillerinden Sıcak Krampları konusunda bilgi ve beceri kazanmak

ÖĞRENİM HEDEFLERİ:

• Sıcak Krampları
• Sıcak Krampları Tedavisi

Aşırı sıcak havalar  ülkemizde ve dünyada başta yaşlılar ve kalp hastalıkları olmak üzere bir çok insanı etkilemektedir. Aşırı sıcaklar ve buna bağlı sorunlar, genç sporcularda kafa travması ve kalp yetmezliğinden sonra üçüncü sıklıkta görülen ölüm nedenidir.

Sıcak çarpması görülen kişilerde genel durum ileri derecede bozuk ve sinir sistemi ile ilgili bulgular söz konusudur.

Sıcağa ve soğuğa bağlı acilleri değerlendirebilmek için ortam ısısı ile vücut ısısı arasındaki ilişkiyi ve ısı düzenleme mekanizmalarını iyi bilmek gerekir. Vücut sıcaklığı, vücutta üretilen ısı ile tüketilen ısı arasındaki dengeyi gösterir. İnsan vücudunun işlevlerini devam ettirebilmesi için belli bir sıcaklığa ihtiyaç vardır. Normal bir insanda vücut sıcaklığı 36.5-37.2°C arasınadır. Vücut sıcaklığı normal değerleri vücut bölgelerine göre değişebilir, ortalama değerlerden ±0,5 °C sapma gösterebilir ve bu durum normal kabul edilir. Vücut işleyişini normal ve etkili bir biçimde sürdürebilmesi için vücut sıcaklığının göreceli dar bir aralıkta korunması gereklidir.

Organizmada üretilen ve kaybedilen ısı arasındaki denge, çeşitli kontrol mekanizmaları ile sağlanır. Bu mekanizmalar; sinirsel kontrol, deri ve terlemedir. Vücut sıcaklığı yükseldiğinde periferdeki damarlar genişler, daha fazla kan dolayısıyla ısı deriye ulaşır. Deriye ulaşan ısı, konveksiyon, radyasyon, kondüksiyon ve evoparasyon adı verilen, dört temel düzenekle vücuttan uzaklaştırılır. Yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite, günlük ısı döngüsü, emosyonel (duygusal) çevre, hormonal faktörler ve ilaçlar vücut sıcaklığını etkileyen faktörlerdir.

Dış ortam sıcaklığı ile kişinin hissettiği sıcaklık arasındaki fark önemlidir. Kişi için önemli olan hissedilen sıcaklıktır. Hissedilen sıcaklık, termometrenin ölçtüğü gerçek fiziksel hava sıcaklığından farklı olarak insan vücudunun hissettiği, algıladığı sıcaklıktır. Hissedilen sıcaklık, dış ortam sıcaklığı, hava akım hızı ve dış ortam neminden etkilenir. Dış ortam nem oranı ne kadar yüksekse hissedilen sıcaklık da o kadar artar ve yüksek nem oranından dolayı terlemeye bağlı buharlaşma azalır.

Vücut ısısı, normal regülasyon mekanizmalarını aştığı ve daha fazla ısıyı tolere edemediği zaman sıcağa bağlı bozukluklar (sıcak acilleri) meydana gelir. Sıcağa bağlı oluşan bozuklular; sıcak döküntüsü, sıcak senkopu, sıcak ödemi, sıcak krampları, sıcak stresi, sıcak bitkinliği ve sıcak çarpmasıdır. Sıcağa bağlı oluşan bozukluklar iş veya spor alanında sıcaklık stresi olarak da adlandırılır.

Sıcak Krampları

Sıcak krampları daha çok sporcu veya askeri personellerde görülen, genellikle omuz, abdominal ve kalça kaslarında görülen ciddi terleme sonucu sıvı ve sodyum kaybına bağlı olarak oluşan akut istemsiz kas ağrılarıdır. İş veya egzersiz yapmaları sonucu görülür. Özellikle sıcak çevresel koşullara bağlı olarak Aşırı terleme ile elektrolit özellikle tuz kaybı ve dehidratasyon ortaya çıkar. Elektrolit kaybı iskelet kaslarında ağrılı kramplara neden olur. Sıcak krampı tedavi edilmediğinde, sıcak bitkinliğine dönüşür.

Sıcak krampında vücut sıcaklığı normal ve bilinç açık olmasına rağmen Kişilerin fizik muayenesinde şu belirtiler görülebilir;

• Parmaki kol, bacak ve karın kaslarında kasılma
• Kan basıncında düşme (hipotansiyon), güçsüzlük
• Taşikardi
• Bulantı
• Terleme nedeniyle sıcak nemli  cilt görülür.

• Sıcak krampları sıcak ortamdan hastanın uzaklaştırılması ile kolayca yönetilebilir. Hasta serin sakin bir alana çekilmeli ve hipotansif ise şok pozisyonunda olmalıdır. Giysileri gevşetilir.
• Oral tuz tabletleri gastrointestinal irritasyona, ülserasyona ve kusmalara neden olabileceğinden tek başına kullanılmaz. Hasta kusmuyorsa yarım çay kaşığı tuz eklenmiş limonata veya su verilmeli ve yavaşça tüketilmesi sağlanmalıdır.
• Hasta kusuyorsa damar yolu %0.9 NaCl ile açılarak sıvı replasmanı yapılmalıdır.
• Ağrıyı artırabileceğinden kramplı alanlara masaj uygulanmamalıdır.

× Bilgi! Sıcak krampı geçiren kişide sadece tuz kaybı karşılandığında bulantı ve su kaybı artar veya sadece su kaybı karşılandığında Na yoğunluğu azalacağından kramplar artarak devam eder. Sıcak krampı geçiren kişi, aşırı egzersiz veya çalışmaya devam etmemelidir. Aksi takdirde, sıcak bitkinliği veya çarpması gelişir.

• Korkmaz, İ. Çevresel Aciller, Paramedikler için kapsamlı başvuru kitabı içinde Yavuz,S,Yavuz,G. (Ed.) Ankara Nobel Tıp Kitabevi,2019 ss:515-528
• T.C. Miili Eğitim Bakanlığı,MEGEP, Çevresel Aciller 1 ,725TTT155