AMAÇ: Ateşli silah yaralanmaları ve terör saldırıları konusunda bilgi ve beceri kazanmak
ÖĞRENİM HEDEFLERİ:
- Terörizm
- Terör olayının oluşturduğu fiziksel travmatik etkiler
- Hemorajik şok
Bugünkü yazımda ateşli silah yaralanmalarının kişiler
üzerindeki fiziksel ve psikolojik etkilerini yapılan araştırmalar ve bu konuda
yazılan bilimsel makaleler ışığında anlatacağım. Öncelikle terörizmi
tanımlayarak başlayalım.
Terörizm nedir?
Global Terörizm Veritabanı (GTD)'nın tanımına göre terör
eylemleri ; korku ve baskı yoluyla politik, ekonomik vb. çeşitli amaçlara ulaşmak için devlet dışı faktörler
tarafından yasadışı güç ya da şiddetin kullanılmasıdır.
Terör Olayının Oluşturduğu Fiziksel Travmatik Etkiler
Terör olayı sonucu oluşan yaralanmalar, terör olayının özelliğine
göre değişir. Bununla birlikte yüksek kinetik enerjili silahlar(av tüfeği,
hafif makineli tüfek…), ve patlayıcı maddelerle temas sonucu etkilenme düzeyi
değişkenlik gösterir. Örneğin bombalı saldırıya maruz kalan bir kişi patlamanın
etkisiyle oluşan enerji dalgasından kaynaklı patlamaya ne kadar yakınsa o kadar
çok fiziksel olarak etkilenecektir.
Savaş ve teröre
bağlı yaralanmalarının yüksek enerjili ve çoklu travmatik etkisi sivil hayatta
karşılaşılan travmalardan daha şiddetli ve daha yıkıcıdır. Kesici delici
yaralanmalar içinde ateşli silah yaralanmaları, yüksek kinetik enerjisi
sebebiyle diğer ezilmeye bağlı ve delici kesici alet yaralanmalarına göre daha
fazla travmatik, ölüm ve yaralanma oranları daha fazla yaralanmalardır. Çünkü
bu yaralanmalarda etkilenen organ ve doku alanı daha fazladır. Hasar, dokuya
aktarılan enerji, dokunun özellikleri ve dokunun enerjiyi nasıl dağıttığı ile
orantılıdır.
Travmada yaş ölüm oranında etkili bir faktördür. Yapılan
bazı araştırmalarda 50 yaş üstü
hastalarda ölüm oranı daha fazla bulunmuştur. Yaralanan
dokunun yeri ve yaralanma derecesi önemlidir. Yaralanan dokunun
ağırlığı artıkça, travma sonucu ortaya çıkan enerjinin doku ve organlar
tarafından emilimi de artar. Sonuç olarak daha fazla hasar meydana gelir. Ayrıca
bu tip yaralanmalarda birden fazla bölge veya organ hasarı olabilmektedir ve bu
da ölüm oranını artıran önemli bir faktördür. İncelediğim çalışmalarda da
birden fazla bölgede yaralanma varlığında sağ kalım oranında önemli bir düşüş
olduğu tespit edilmiştir.
Ateşli silah yaralanmalarında sırasıyla bacaklar, ayaklar ve
karın bölgesi en sık yaralanmanın olduğu bölgelerdir. Birçok çalışmada ateşli
silah yaralanmalarında ölüm oranları değişkenlik göstermektedir.
Ateşli silah yaralanması olan hastalarda
ölüm oranını etkileyen faktörlerden en önemlisi hemorajik şok tablosudur.
Hemorajik Şok nedir?
Genelde büyük bir yaralanma ve fazla miktarda
kanamaya bağlı olarak gelişen ,dolaşım yetersizliği tablosudur.
Yaralı hemorajik şoktan korunmalıdır. Bu yüzden yaralıya kan
nakli ihtiyacının göz önünde tutulması gerekir.
Travmatik kaynaklı olarak solunumu ve dolaşımı duran
hastaların sağ kalımı oldukça düşüktür. Yapılan araştırmalarda sol göğüs
boşluğu ve sol karın boşluğunda var olan
ateşli silah yaralanmalarında ölüm oranı daha yüksek olurken, hastaneye
solunumu/dolaşımı durmuş olarak getirilen hastalarda, CPR ve ileri yaşam
desteği uygulamalarına rağmen ölüm oranı
%100 olmuştur.
KETEN, A., KARAGÜL, A., KETEN, H. S., AVCI, E., & KARANFİL, R. (2014). Terörle mücadele gazilerinde travma sonrası stres bozukluğu. Adli Tıp Dergisi, 28(1), 33-40.Duman.E, Göğüs Duvarı Travmalarında Adli Sorunlar, ss:353-373 Url:1252020135339-KISIM-5-GOGUS-DUVARININ-TRAVMATIK-SORUNLARI--BOLUM-4-Gogus-Duvari-Travmalarinda-Adli-Sorunlar.pdf (solunum.org.tr) (Erişim Tarihi: 10.04.2022)
Sorularla Abdominal Ateşli Silah Yaralanması Url: https://acilci.net/sorularla-abdominal-atesli-silah-yaralanmasi/ Erişim Tarihi:10.04.2022
.png){kind=small}
