Açık Pnömotoraks ve Tedavisi

AMAÇ: Hastane öncesi travma vakalarında Açık Pnömotoraks konusunda bilgi ve beceri kazanmak

ÖĞRENİM HEDEFLERİ:

• Açık Pnömotoraks
• Açık Pnömotoraks Hastane Öncesi Acil Bakım

       Göğüs duvarının delinmesi ile havanın serbestçe plevral aralığa girip çıkmasına açık pnömotoraks denir. Penetran göğüs yaralanması ile oluşur. Açık pnömotoraks genellikle delici kesici alet yaralanması sonrası plevral boşlukla dış ortam arasında bağlantı olması sonucu gelişir. Travma sonucu göğüs duvarında oluşan defekt trakea çapının 2/3'ünden fazla olduğunda atmosferik hava göğüs boşluğuna normal hava yolu yerine göğüs duvarındaki defekt içerisinden girer. Yaradaki delikten içeri giren hava, plevral aralıkta negatif basıncın atmosfer basıncı ile eşitlenmesine neden olur. Bu durum akciğerlerin genişlemesini, havalanmasını engeller ve akciğerler kollabe (söner) olur. Nefes alıp verme sırasında havanın geçişine bağlı yarada emme sesi oluşur. Bu yüzden açık göğüs yaraları aynı zamanda emici göğüs yarası olarak da adlandırılır. Travma tarafındaki akciğerde kollapsa (akciğerin sönmesi), diğer akciğerde ventilasyon bozukluğuna yol açar. Açık pnömotoraks gelişen hasta siyanozedir ve ciddi solunum sıkıntısı mevcuttur. Etkilenen hemitoraks solunuma daha az katılır ve solunum sesleri daha az duyulur. Açık pnömotoraksa neden olan emici göğüs yaralanmaları hemen müdahale edilmesi gereken ciddi bir durumdur.

× Bilgi! Yaralının durumu, göğüs duvarındaki deliğin büyüklüğüne bağlı olarak değişir.Kapalı pnömotoraks bulguları, solunum veya dolaşım yetmezliği görülebilir.

Hastane Öncesi Tedavi

Açık pnömotoraks gelişen hasta ile karşılaşıldığında;

• Pnömotoraksın daha fazla genişlemesini önlemek için ilk önce emici göğüs yarası kapatılarak kapalı pnömotoraksa dönüştürülmelidir. Eldivenli el ile yara hemen kapatılmalı ve sonrasında göğüs duvarındaki defekt hava geçirmeyen pansumanla üç taraftan kapatılarak sabitlenmelidir.

× Dikkat! Yarayı kapatmada tıkaç olarak kullanılacak malzeme, yaradan hava geçişini engelleyecek özellikte ve yaradan üç dört kat daha büyük olmalıdır. (Steril vazelinli gazlı bez, aliminyum folyo, naylon vb. serumdan çıkan plastik naylon kullanılabilir.)

• Bir tarafın sabitlenmemesi bir çeşit valv etkisi oluşturur. Hasta soluk aldığında gazlı bez üzerine tıkayıcı şekilde çekilerek içeri hava girişi engellenir. Ekspiryumda ise hava açık taraftan dışarı çıkar. (Hastalar çoğu kez diyoforetik (terli) ve kanamalı olduğu için bu malzemelerin yapışması oldukça güçtür. Bu nedenle açık göğüs yaralanmaları için özel üretilmiş malzemelerin kullanılması daha etkili olabilir. 

× Bilgi! Ateşli silah yaralanması ile meydana gelen pnömotoraksta çıkış deliği mutlaka kapatılır.Bu şekildeki bir kapatma yöntemi aynı zamanda tansiyon pnömotoraks gelişimini de engeller.

• Hastaya derhal yüksek konsantrasyonda O2 verilmelidir. Gerekirse entübasyona hazırlıklı olunmalıdır.
• Hastaya İV sıvı desteği verilmelidir.
• İlk müdahale sonrası en uygun merkeze transportu sağlanmalıdır.

× Uyarı! Hastaya tüp torakostomi uygulanmadan kesinlikle pansumanın dört tarafı kapatılmamalıdır. Pansumanın dört tarafının kapatılması sonucu hastaya tansiyon pnömotoraks gelişebilir.

• Kesin tedavi için hastanede göğüs tüpü takılır. Göğüs duvarındaki hasar, hekim tarafından cerrahi olarak tedavi edilir.

• Alaybeyoğlu,Ş.Ü. Toraks Travmaları, Paramedikler için kapsamlı başvuru kitabı içinde Yavuz,S,Yavuz,G. (Ed.) Ankara Nobel Tıp Kitabevi,2019 ss:707-721
• T.C. Miili Eğitim Bakanlığı,MEGEP, Travmalar 2,723H00061