Hemotoraks ve Tedavisi

AMAÇ: Hastane öncesi travma vakalarında hemotoraks ve tedavisi konusunda bilgi ve beceri kazanmak

ÖĞRENİM HEDEFLERİ:

• Hemotoraks
• Hemotoraks tedavisi

 Toraks travmalarında hayatı tehdit eden klinik tablolardan bir tanesi de hemotorakstır. Hemotoraks, plevral boşlukta kan toplanmasıdır. Künt ya da penetran göğüs duvarındaki damarların ve akciğerlerin yırtılması sonucu hemotoraks oluşur. Tek başına veya pnömotoraksla beraber olabilir Kanama odağı torakstaki tüm vasküler yapılar, akciğer, kalp ve diyafragma yoluyla abdominal yapılar olabilir. Hemotoraks genellikle travma sonucunda meydana gelmekle birlikte travma dışı nedenlere (akciğer hastalıkları) bağlı olarak da oluşabilir. Plevral aralıkta 1500ml'den daha fazla kan birikmesi masif hemotoraks olarak adlandırılır.

Torakal vertebra fraktürleri, özellikle T4-T6 seviyesinde olan yaralanmalarda hemotoraks nedenidir. Ancak bu durumda hemotoraks, yaralanmadan sonra birkaç gün içinde gelişir. Beraberinde pnömotoraks da varsa hemopnömotoraks olarak isimlendirilir.

Hemotoraks, akut toraks travması sonrası sık görülen bir bulgudur. Hemotoraks ve hemopnömotoraks insidansı penetran toraks travmalarında %50-60, ciddi künt toraks travmalarında %60-70 oranındadır. Künt travmalara bağlı gelişen hemotoraksın en sık nedeni trafik kazalarıdır. Hemotoraks, travma sonrası yaklaşık bir kaç saat içerisinde görülür ve sıklıkla bilateraldir.

Travmatik hemotoraksta semptomlar çok çeşitli olabilmektedir. Hastalar tamamen asemptomatik olabileceği gibi kanama miktarına bağlı olarak aşağıdaki semptom ve bulgular görülür.

• Boyun venlerinde dolgunluk
• Etkilenen tarafta solunum sesinin alınamaması veya azalması
• Hipotansiyon
• Taşikardi
• Soğuk terleme
• Filiform nabız
• Takipne
• Dispne
• Trakeal plevral birikim ile karşı tarafa itilmiş bulunabilir.

× Dikkat! Hemotoraks tanısı, genellikle ayakta çekilen düz akciğer grafisi ile konulabilir. Yatarak çekilen grafilerde 1000 cc'ye kadar olan sıvıların tanısında zorluk yaşanabilirken ayakta çekilen grafilerde 150-200 cc plevral sıvı bile tespit edilebilir.

Tedavi

Hastane öncesi transportu esnasında hastanın solunum ve dolaşım problemleri düzeltilmelidir. Hemotorakslı yaralının acil ventilasyon desteğine, (Yüksek konsantrasyonda oksijen; balon valf maske ile verilmeli veya entübasyon yapılmalıdır.) ve kan transfüzyonuna ihtiyacı olacağından en kısa sürede hastaneye ulaştırılması gerekmektedir. 

× Bilgi! Hipovolemi, volüm genişletici sıvılarla düzeltilmeli ve hastanın hızlı bir şekilde transportu sağlanmalıdır.

Hastane ortamında yaralıya hekim tarafından tüp torokostomisi uygulanır. Tüp torokostomisi (göğüs tüpü), plevral boşlukta toplanan hava, sıvı veya kanın boşaltılması amacı ile bölgeye lokal anestezik madde uygulandıktan sonra bir drenin yerleştirilmesi işlemidir.

× Uyarı! Hemotoraks büyük damar veya kardiyak yaralanmaya eşlik etmesi nedeni ile yüksek mortaliteye sahiptir. Bu hastaların %50'si travmanın ilk 1 saati içinde kaybedilir.

 

• Alaybeyoğlu,Ş.Ü. Toraks Travmaları, Paramedikler için kapsamlı başvuru kitabı içinde Yavuz,S,Yavuz,G. (Ed.) Ankara Nobel Tıp Kitabevi,2019 ss:707-721
• T.C. Miili Eğitim Bakanlığı,MEGEP, Travmalar 2,723H00061