Diazepam nedir?-Diazepam nasıl kullanılır?

AMAÇ: Hastane Öncesi Acil Bakımda Kullanılan Acil İlaçlardan Diazepam Kullanımı konusunda bilgi ve beceri kazanmak

ÖĞRENİM HEDEFLERİ:

• Diazepam Sınıf ve Etki Mekanizması
• Diazepam Endikasyonları
• Diazepam Kontrendikasyonları
• Diazepam Yan Etkileri
• Diazepam Uygulama, dozları ve uygulama becerisini kazanmak öğrenim hedeflerimiz arasındadır.

Hastane Öncesi Acil Tıp alanında ambulanslarımızda bulunan Midazolam (dormicum)'dan sonra ikinci benzodiazepin ajandır.
Diazepam (Diazem)  nöbet geçiren hastalarda en fazla kullandığımız santral sinir sistemine spesifik benzodiazepin grubu ilaçtır. Santral etkisini spesifik benzodiazepin reseptörleriyle etkileşerek GABA’nın çeşitli sinapslardaki pre ve post sinaptik inhibisyonunu artırmak suretiyle sedatif, anksiyolitik, antikonvülzan etki gösteririr.

KKM- Paramedik-Onaylı ilaç

Sınıf: Benzodiazepin; sedatif, antikonvülzan

Etkisi: 

     Anksiyete ve stres tedavisinde kullanılır. Acil bakımda alkol yoksunluğu ve grand mal nöbetlerin tedavisinde etkindir. Santral sinir sisteminde limbik, talamik,hipotalamik bölgelerde inhibitör nörotransmitterlerin etkilerini artırır.Bu etki ile motor kortekste nöbet eşiğini artırır. Kardiyoversiyon ve kalp pili uygulamasında bilinçli hastalarda sedasyon ve amnezi indiksüyonu için kullanılır. SSS'den hızlı redistrübisyon yeniden dağılım nedeniyle antikonvülzan etkisi kısa sürelidir. Özellikle yaşlı hastalarda hızlı İV uygulama solunum depresyonu ve aşırı sedasyona neden olur.

Farmakokinetik

• 🕒Etki Başlangıcı:  İV : 1-5 dakika  Rektal: 2-10 dakika
• 🕕Etki süresi: Sedasyon:10-15 dakikada (Tekrarlayan doz ile 3 saate çıkabilir)
  Status epileptikus: 15 – 20 dakika
• Atılım: İdrar
• Metabolizma: Karaciğer
• Antidot: Flumazenil (Anexate) : Saf kompetetif benzodizepin spesifik antagonistidir. Reversibl bağlanır. İV uygulamayı takiben 5-8 dk’da beyinde max konsantrasyona ulaşır. Yarılanma ömrü 1 saatten azdır. iv olarak 0.2 mg bolus dozu takiben hasta cevabı izlenerek 0.1-0.2 mg tekrarlanan dozlar titre edilerek 1 dk aralıklarla verilir, toplam 1 mg üstüne çıkılmaması önerilir.

İlaç Etkileşimleri:
     SSS depresanları; SSS depresyonu ve psikomotor bozukluk etkisini artırır. Diğer ilaçlarla birlikte çökme reaksiyonu nedeniyle uygulanmamalıdır. Birçok solüsyon ile de uyumsuzdur. İV Normal Salin (NS) içinde uygulanması önerilir.

Etki Mekanizması:

• Beynin motor korteksinde nöbet etkisini baskılar
• Merkezi sinir sistemini baskılar,  
• Sedasyon sağlar.
• Kas gevşeticidir.
• Anksiyolitiktir (anksiyete giderici)  

• Akut alkol yoksunluğu ajitasyonu, halisinasyon, delirium vb.durumlarda anksiyeteyi azaltmak için,
• Kas gevşetici
• Status Epilepticus (nöbetlerin) tedavisi
• Şok ve kalp pili öncesi premedikasyon, kardiyoversiyon öncesinde sedasyon (sakinleştirici) olarak
• Kas iskelet spazmları ,üst motor hastalıkları, atetoz

• Kafa travması sonucu oluşan SSS depresyonu
• Solunumsal depresyon
• Şok
• Koma(nöbeti şiddetli kas rijiditesi veya miyoklonus varlığında)
• Madde bağımlılığı  (dikkatli kullanım gerekir). 
• Fetüse olan toksik etkisi nedeniyle hamilelikte verilmez 
• Alkol veya sedatif (sakinleştirici) etkili ilaç almış olanlara verilmez. 
• Herhangi bir nedenle solunumu baskılanmış olan hastalara verilmez. 
• Hipotansiyonu olan kişilere verilmez. 

• Hipotansiyon
• Solunum depresyonu
• Mental durum değişiklikleri
• Ataksi
• Psikomotor bozukluk
• Konfüzyon
• Bulantı
• Bulanık görme
• Refleks taşikardi

• Erişkin hasta: Diazepam Hastane Öncesi Acil Bakımda Status Epileptikus (Nöbet/Konvülsiyon) durumunda KKM onayıyla 5mg/IV sulandırılarak yavaş uygulanır. Konvülsiyonun durdurulamadığı devam ettiği durumda Sistolik kan basıncı 90 ve üzerinde ise 10 dakika sonra doz tekrar edilebilir. Max. Diazepam 20 mg'a kadar verilir.
• Pediatrik hasta: Hastane Öncesi Acil Bakımda Pediatrik hastaların Status Epileptikus (Nöbet/Konvülsiyon) durumunda KKM onayıyla Damar yolu açık ise; İV DİAZEPAM 0,2 mg/kg. Damar yolu açık değil ise; Rektal DİAZEPAM 0,3-0,5 mg/kg uygulanır.

• Gebelik Kategorisi: D. Plasentadan geçer.
• Emzirme: İlaç anne sütüne geçer. İlacı veya emzirme kesilmeli.

• Yaşlı hastaların %50'sinde doz azaltılmalıdır.
• Rektal uygulama yetersiz emilim nedeniyle yüksek doz gerektirir.
• Antikonvülzan etkisi kısa sürelidir.
• Lokal venöz irritasyon yapabilir.
• Diazepam benzodiazepinler grubuna dahil olan bir ajandır. Bu nedenle ani solunum depresyonu riski taşımaktadır. Opioidlerle (Morfin) beraber kullanılması bu riski arttırmaktadır.
• Diazepam ve Alkolün birlikte kullanımı durumunda diazepamın etkileri artabilir.
• Diazepamın antidepresanlarla birlikte kullanılması etkilerini arttırabilir.
• Diazepam IV ve IO uygulamalarda mümkün olduğunca titre edilerek kullanılmalıdır. İstenilen etkiye ulaşıldığında uygulama durdurulmalıdır.

• DIAPAM 10 MG 10 AMPUL
• DIAPAM 10 MG 2MLX100 AMPUL
• DIAZEM 10 MG 10 AMPUL
• DIAZEM 10 MG 25 KAPSÜL
• DIAZEM 2 MG 25 KAPSUL
• DIAZEM 5 MG 25 KAPSUL
• DIAZEPAM DESITIN 5 MG 5 REKTAL TÜP
• DIAZEPAM DESITIN REC 10 MG 5 REKTAL TÜP
• LIZAN 2 MG 25 KAPSÜL
• LIZAN 5 MG 25 KAPSÜL
• NERVIUM 5 MG 50 TABLET

1. Diazepam - Acilci.Net
2. Diazepam (Diazem) | Acil Çalışanları (acilcalisanlari.com)
3. 112 Acil Sağlık Hizmetleri Hastane Öncesi Tanı ve Tedavi Algoritmaları (Yetişkin-Çocuk)
4. Editörler Prm.Süleyman Yavuz, Uzm.Dr.Gülşah Yavuz, Paramedikler için Hastane Öncesi Acil Tıp Kapsamlı Başvuru Kitabı, Nobel Tıp Kitap Evi,2019 ss.1013-1014